Trong nỗ lực đổi mới hoạt động đào tạo nghệ sĩ biểu diễn chuyên ngành thanh nhạc, chiều ngày 30/6/2025, Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội vừa tổ chức nghiệm thu đề tài khoa học cấp cơ sở “Nâng cao chất lượng phương pháp biểu diễn một số ca khúc mang âm hưởng dân ca ba miền tại Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội”. Đề tài do Thượng tá, Thạc sĩ, Nghệ sĩ Ưu tú Nguyễn Thị Hương Giang – giảng viên Khoa Thanh nhạc – làm chủ nhiệm, cùng sự tham gia của các giảng viên: Thạc sĩ Đỗ Thị Phương Mai, Thạc sĩ Trịnh Văn Phương, Thạc sĩ Tăng Quỳnh Nga, Thạc sĩ Đậu Thị Huyền Trâm. Là cơ sở đào tạo nghệ thuật chuyên nghiệp trong khối quân đội, Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội có đặc thù trong việc kết hợp giữa đào tạo kỹ thuật biểu diễn chuyên sâu và giáo dục thẩm mỹ, tư tưởng. Dân ca – với tư cách là một di sản văn hóa phi vật thể, mang đậm bản sắc vùng miền – không chỉ là chất liệu âm nhạc giàu giá trị mà còn là công cụ truyền tải tư tưởng, cảm xúc và tinh thần dân tộc. Chính vì thế, việc đưa dân ca ba miền vào chương trình giảng dạy và biểu diễn không chỉ mang tính chất bảo tồn di sản, mà còn là phương thức đào tạo nghệ sĩ có bản lĩnh, có nền tảng văn hóa sâu sắc.
Toàn cảnh sân khấu Hội nghị nghiệm thu đề tài khoa học cấp cơ sở năm 2025 tại Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội.
Phát biểu tại Hội nghị, Thượng tá, ThS, NSƯT Nguyễn Thị Hương Giang cho biết đề tài là kết quả của quá trình nghiên cứu, khảo sát và thực hành biểu diễn trong nhiều năm tại Khoa Thanh nhạc. Với mục tiêu nâng cao hiệu quả giảng dạy và đào tạo nghệ sĩ thanh nhạc trong môi trường học thuật quân đội, đề tài tập trung đánh giá thực trạng biểu diễn các ca khúc mang âm hưởng dân ca ba miền, đồng thời xây dựng hệ thống phương pháp biểu diễn có cơ sở lý luận và tính ứng dụng cao. Kết cấu đề tài gồm hai chương: Chương I tập trung xây dựng nền tảng lý thuyết, làm rõ khái niệm, vai trò và giá trị văn hóa của dân ca ba miền trong đời sống tinh thần người Việt; Chương II đánh giá thực trạng giảng dạy, tổ chức thực hành biểu diễn và đề xuất các giải pháp cải thiện chất lượng thể hiện dòng ca khúc này tại Trường. Trên cơ sở phân tích và đánh giá, nhóm tác giả đề xuất bốn nhóm giải pháp trọng tâm: (1) Xây dựng chương trình đào tạo đa dạng, phù hợp đặc trưng dân ca vùng miền; (2) Cập nhật phương pháp biểu diễn mới, kết hợp giữa kỹ thuật thanh nhạc hiện đại với cảm thụ dân gian; (3) Tăng cường tổ chức hoạt động giao lưu biểu diễn, trao đổi kinh nghiệm; (4) Ứng dụng công nghệ sân khấu vào dàn dựng, hỗ trợ thể hiện nội dung tác phẩm.
Tại buổi nghiệm thu, phần thực hành biểu diễn gồm 10 tiết mục được dàn dựng công phu, thể hiện bởi các học viên và giảng viên của Khoa Thanh nhạc, với những ca khúc tiêu biểu như Dáng đứng Bến Tre (Nguyễn Văn Tý), Giận mà thương (Trần Hoàn), Về quê (Phó Đức Phương), Gọi trăng (Hồ Trọng Tuấn)... Các tiết mục sử dụng hình thức hát beat kết hợp với vũ đạo, có hỗ trợ ánh sáng, trang phục, đạo cụ sân khấu và phối cảnh theo đặc trưng vùng miền, tạo hiệu quả biểu cảm và thẩm mỹ rõ nét. Đây không chỉ là phần minh họa học thuật mà còn là không gian thể nghiệm cho những phương pháp đào tạo mới được đề xuất.
Hội đồng nghiệm thu – do Đại tá, Tiến sĩ, Nghệ sĩ Nhân dân Nguyễn Xuân Bắc làm Chủ tịch – đã đánh giá cao giá trị khoa học, tính thực tiễn và khả năng triển khai lâu dài của đề tài. Các thành viên Hội đồng, bao gồm PGS.TS Nguyễn Thị Thu Trang, ThS, NSƯT Trần Mạnh Tuấn, Đại tá, TS, NGƯT Nguyễn Tiến Lễ và ThS Đỗ Văn Đức, đều nhất trí rằng đề tài không chỉ mang lại những đóng góp về mặt học thuật mà còn góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng đào tạo nghệ thuật, phù hợp với mục tiêu giáo dục chuyên sâu trong môi trường quân đội. Đề tài được Hội đồng xếp loại Xuất sắc.
Ngoài các kết quả học thuật cụ thể, đề tài còn góp phần làm rõ yêu cầu mới đặt ra với người nghệ sĩ biểu diễn: không chỉ thuần thục kỹ thuật mà còn cần có khả năng cảm thụ sâu sắc chất liệu âm nhạc dân gian, phong cách trình diễn phù hợp và năng lực sáng tạo trong xử lý thanh nhạc tiếng Việt. Việc tiếp cận dân ca không chỉ là học cách “hát đúng”, mà còn là tiếp cận tinh thần, không gian văn hóa và thẩm mỹ truyền thống của dân tộc, từ đó hình thành phong cách biểu diễn mang dấu ấn cá nhân nhưng không rời xa cội nguồn.
Trong bối cảnh hoạt động đào tạo nghệ thuật đang đặt ra yêu cầu ngày càng cao về tính bản sắc và khả năng ứng dụng, đề tài này là một trong những nỗ lực thiết thực nhằm nâng cao chất lượng đào tạo chuyên ngành thanh nhạc theo hướng hiện đại nhưng vẫn giữ vững nền tảng văn hóa dân tộc. Đây cũng là tiền đề quan trọng để tiếp tục triển khai các nghiên cứu sâu hơn về nghệ thuật biểu diễn trong môi trường học thuật quân đội.
Một số hình ảnh tại buổi nghiệm thu đề tài:
