Hành trình hơn một thế kỷ – Từ cổ tích đến hiện đại
Giữa lòng Hà Nội nghìn năm văn hiến, trước Nhà hát Lớn uy nghi – nơi từng chứng kiến biết bao thăng trầm lịch sử – hình ảnh những người phụ nữ Việt dịu dàng trong tà áo dài, thong dong trên xe đạp cổ Peugeot, bên cạnh 120 chiếc xích lô xếp hàng ngay ngắn, đã thắp sáng một không gian văn hóa đầy cảm xúc, gợi nhớ một Hà Nội xưa thanh lịch và nền nã.
Ngày 8/8/2025, Hiệp hội Áo dài Việt Nam (HHADVN) chính thức ra đời đã đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong hành trình bảo tồn, tôn vinh và lan tỏa giá trị áo dài – một di sản văn hóa phi vật thể đặc sắc, tiêu biểu của dân tộc Việt Nam.
Tà áo dài đã hiện diện trong đời sống người Việt qua nhiều thế kỷ. Từ những dáng áo tứ thân, áo giao lĩnh trong văn hóa dân gian, đến áo dài cải cách của thế kỷ XX dưới bàn tay tài hoa của các họa sĩ như Cát Tường (Le Mur), Trần Lệ Xuân, và cho đến ngày nay là những nhà thiết kế đương đại áo dài vẫn giữ nguyên cốt cách Việt: kín đáo, thanh lịch và duyên dáng vô ngần.
Xe đạp cổ, máy khâu xưa – những "chứng nhân văn hóa"
Không thể tách rời hình ảnh áo dài khỏi những “chứng nhân văn hóa” như chiếc xe đạp Peugeot cổ hay chiếc máy khâu tay con bướm, những vật dụng từng gắn liền với đời sống thường nhật của các bà, các mẹ.
Xe đạp cổ, phương tiện phổ biến từ giữa thế kỷ XX, từng gắn bó với thanh xuân của bao thế hệ, giờ đây tái xuất như một biểu tượng nghệ thuật. Khi song hành cùng tà áo dài, hình ảnh ấy trở nên đầy chất thơ, vừa cổ kính, vừa lãng mạn, vừa thân thuộc đời thường mà vẫn đậm đà bản sắc thanh cao.
Còn chiếc máy khâu - biểu tượng của sự tảo tần, khéo léo và tỉ mỉ là minh chứng sống động cho truyền thống may đo áo dài bằng tay, chăm chút từng đường kim mũi chỉ. Không qua dây chuyền công nghiệp hóa, áo dài là kết tinh của nghệ thuật thủ công, của tình cảm và tâm huyết.
Từ tôn vinh cá nhân đến hành trình cộng đồng
Sự kiện ra mắt CLB Di sản Áo dài Việt Nam TP. Hà Nội, quy tụ hàng trăm nghệ nhân, nhà thiết kế, nhà giáo, nhà hoạt động văn hóa, đã mở ra không gian kết nối giữa các thế hệ, giữa truyền thống và hiện đại, giữa văn hóa mặc và văn hóa sống.
Đặc biệt, việc kết hợp diễu hành 108 xe đạp Peugeot cổ cùng 120 xích lô quanh Hồ Gươm trong lễ hội không chỉ mang tính trình diễn, mà còn như một bản giao hưởng sống động về ký ức đô thị, hồi sinh nhịp sống Hà Nội thanh lịch, yêu văn hóa và trân trọng quá khứ.
Áo dài – Không gian văn hóa mềm, bản sắc mềm của quốc gia
Ngày nay, áo dài không còn là độc quyền của nữ giới hay những dịp lễ tết. Nó đã trở thành biểu tượng văn hóa thị giác, hiện diện trong các cuộc thi hoa hậu, trong các sự kiện ngoại giao, trong lớp học, trên sân khấu, và cả trên những chiếc xe đạp cổ chạy quanh phố cổ.
Đó là cách mà áo dài bước ra khỏi khuôn khổ lễ phục, để trở thành "nền văn hóa mặc" của dân tộc Việt – một bản sắc được cả thế giới ngưỡng mộ.
Trong thời đại toàn cầu hóa, khi kimono Nhật hay hanbok Hàn đã được công nhận là di sản văn hóa thế giới, việc Việt Nam có một hiệp hội chuyên biệt cho áo dài như HHADVN là một tín hiệu đáng mừng, thể hiện tư duy văn hóa chiến lược, gìn giữ di sản như tài sản quốc gia.
Hình ảnh các thành viên của CLB Di sản Áo dài Việt Nam TP. Hà Nội khoác lên mình những bộ áo dài tuyệt đẹp:
Thắp lại ký ức – Gửi vào tương lai
Từ một chiếc áo dài may tay bên chiếc máy khâu cũ, đến hình ảnh cụ bà tóc bạc ngồi sau xe đạp, tay cầm lá cờ đỏ sao vàng – mỗi chi tiết đều là một “sợi chỉ” trong tấm lụa di sản Việt.
Dẫu có được cải tiến, cách tân qua thời gian, áo dài vẫn giữ cái hồn xưa ấy – hồn của người mẹ quê, của nữ sinh Đồng Khánh, của người con gái Hà thành, cô giáo vùng cao, hay những người mẫu quốc tế khoác lên mình tà áo Việt.
Đó là bản sắc mà người Việt không thể mất. Và giờ đây, đã có một mái nhà – HHADVN để cộng đồng những người yêu áo dài cùng chung tay bảo vệ, sáng tạo và lan tỏa.
Áo dài – là ký ức, là văn hóa, là di sản – và là niềm tự hào Việt Nam.
